Câu cá Vòng Quanh Thế Giới (Bài 1- Jigging ở rạn san hô nhiệt đới Bắc Australia)

Trang trướcTrang sau

Share: In nội dung Gửi email

Vùng lãnh thổ phía Bắc Australia nằm giữa bang Tây Úc và bang Queensland là một vùng đất rộng lớn và trù phú, dân số không đông (chỉ khoảng 190 ngàn người) đa phần tập trung ở thành phố Darwin, một thành phố nằm ven biển Timor, đối diện với Indonesia. Nói như vậy để thấy rằng, nghe Bắc Australia ngỡ là xa xôi nhưng thật ra cũng rất gần với Đông Nam Á và cũng có khí hậu, hệ sinh thái nhiệt đới. Rạn san hô nhiệt đới Great Barrier thuộc bang Queensland (cũng miền Bắc, Australia) là hệ thống rạn san hô lớn nhất thế giới bao gồm một quần thể gồm 2.900 rạn riêng biệt và 900 hòn đảo lớn nhỏ trải dài hơn 2.300km trên 1 diện tích khoảng 344.400 km2. Hệ thống rạn san hô nhiệt đới Great Barrier được bầu chọn là Di Sản Văn Hóa Thế Giới năm 1981, và là 1 trong 7 Kỳ Quan Thiên Nhiên Của Thế Giới. Great Barrier được ghi nhận là ngôi nhà lớn của trên 1.500 loài cá quí; 125 loài cá Mập; 30 loài cá voi; 17 loài rắn biển; 6 loài rùa biển; 49 loài cá Chìa Vôi; 9 loài cá Ngựa; 7 loài ếch sống ở các đảo; cá sấu nước mặn; gần 5000 loài nhuyễn thể trong đó có Ngao khổng lồ, hải sâm và Ốc nón; 215 loài Chim biển…v…v …

Du lịch câu cá phát triển rất mạnh ở miền Bắc Australia nói chung và khu vực rạn san hô nhiệt đới nói riêng trong sự quản lý chặt chẽ của chính phủ. Thế nhưng, không có nhiều thông tin nói đến việc câu Jig của câu thủ miền Bắc. Hầu hết các tạp chí Fishing của Australia đều tập trung phản ảnh cách câu cá Kingfish, Samson, cá Hồng, cá Pearl, Perch và Dhu bằng Jig ở các vùng biển phía Nam. Khu rạn san hô miền nhiệt đới phía Bắc là lãnh địa của thế giới mồi thật, và gần đây là mồi giả bằng nhựa cứng. Tuy nhiên, không ai phủ nhận rằng jigging là một kỹ thuật câu cá vô cùng hiệu quả. Theo chân Duncan O’Connel- biên tập viên tạp chí Tight Lines – Australia, Chúng ta sẽ có dịp hiểu hơn về các loại cá ở đây cũng như kỹ thuật Jigging, dụng cụ câu phù hợp với địa hình và các loại cá mục tiêu ở vùng này. VietnamFishingReview xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Một trong những điều được mong đợi nhiều nhất của thể thao câu cá là cá rạn vùng nhiệt đới phía Bắc rất gây hấn, mức độ dữ dội và mạnh mẽ của chúng còn cao hơn cá rạn miền Nam một bậc.Những ngày cá dè dặt, khó gần, câu thủ cũng chẳng cần phải băn khoăn rằng liệu chúng có chịu ăn mồi hay không. Hầu hết các loài sống trên rạn san hô đều có kích thước miệng rất phù hợp với môi trường sống ở đây và một khi chúng chịu ăn mồi thì từ cá nhỏ đến cá lớn đều lao vào “táp” Jig.

Tác giả Duncan và chuyến câu thực địa tại Bắc Australia

Cá đáy
Cá đáy là loài sinh sống và tìm kiếm thức ăn ở khu vực gần đáy. Câu thủ câu cá đáy thường nhắm vào các khu rạn san hô. Ở đây là nơi trú ngụ của hàng trăm loài cá như Coral Trout (cá hồi rạn), nhiều loại cá Emperor (cá hoàng đế) khác nhau, cá Cod (cá tuyết), cá jobfish… Những loài này đều rất thích mồi jig nhử chậm xung quanh đáy. Do vậy các Jigger thường thả Jig cho chạm đáy rồi ngay lập tức giật nhanh mồi lên cao khoảng 1 mét để tránh vướng rạn, sau đó tiếp tục giữ mồi ở vị trí đó trong khoảng từ 5-10 giây. Điều này giúp cá có thời gian quan sát con Jig rơi và tạo cơ hội cho chúng quyết định lao vào tấn công mồi. Các tay câu lão làng đều cho rằng thời điểm này không quan trọng là Jig có chuyển động hay không, thực tế thì chúng thích lao vào những con mồi đang “đứng” yên chịu trận. Nếu cá không cắn câu, thì thu dây giật cho Jig “nhảy” lên cao hơn một chút, thật chậm, vừa đủ cho Jig rung lắc và búng nhẹ sang một bên.

Đôi khi thu dây nhanh tỏ ra rất hiệu quả, không hiếm những con cá Hồi và cá Bass đỏ cứ phóng từ dưới đáy lên, cố đuổi theo mồi Jig.

Nhìn chung, hầu hết các hành động gây hấn đều xảy ra ở gần đáy, trong vòng vài cú giật kết hợp thu dây đầu tiên. Câu thủ có kinh nghiệm thường cố nhận biết để không mất thời gian Jigging ở khu vực giữa cột nước nếu mọi hành động đều xảy ra gần đáy. Và ngay khi cá bị mắc lưỡi thì phải lôi nó ra xa rạn càng nhanh càng tốt. “Tốt nhất là đưa nó về tàu nhanh nhất có thể - Duncan nhấn mạnh – có rất nhiều lý do: Thứ nhất, cá rạn là loại rất tinh quái, nếu có cơ hội là chúng chui ngay vào hang hoặc hõm đá nhanh như chớp. Dụng cụ câu hạng nặng có thể khống chế được chúng chút ít nhưng nếu chúng đang ở gần hang thì một con cá nhỏ cũng đủ sức gây khó dễ cho bạn huống hồ cá lớn. Thứ hai, khi cá còn ở dưới nước thì cá lớn và đặc biệt là cá Mập là một trở ngại khó vượt qua. Gặp phải một con cá lớn, khôn ngoan thì bạn khó làm được gì, còn cá mập, chúng luôn cướp đi thành quả của bạn, có những lúc, chúng đủ sức để khiến bạn phải đổi điểm thường xuyên. Chúng tôi đã từng gặp cảnh những con cá GT lớn trên đường về tàu, loáng chốc đã tan tành như bọt biển ngay sát cạnh tàu. Có lẽ đó là tàn tích mà một con cá mập mẹ đã tạo nên”.

Loài Green Jobfish tấn công mọi loại Jig đủ hình đủ cỡ

Nói về loại jig và kích thước Jig, Duncan cho rằng câu thủ gạo cội ở Australia thường chọn loại Jig ngắn vì Jig ngắn vừa miệng hầu hết mọi loại cá, chúng không cần phải mất thời gian quyết định có nên tấn công hay không. “Đối với mồi Jig, action là vấn đề quan trọng nhất, các loại Jig chuyển động chậm (slow Jig) thường được ưu tiên về mặt số lượng trong túi đựng Jig của câu thủ. Còn màu sắc chỉ là thứ yếu” – Duncan chia sẻ. Anh cũng lưu ý thêm rằng nên có những con jig một màu, hoặc loại có màu sắc tự nhiên như bạc, xanh dương, xanh lá cây kết hợp với màu hồng fluoro và loại phát quang trong màu tối.

Trọng lượng Jig phụ thuộc vào độ sâu của nước và tốc độ của dòng chảy. Một con Jig nặng 150g có thể hoạt động được ở độ sâu từ 100m trở lên khi thời tiết ổn định nhưng nếu gặp nước chảy mạnh, trời nhiều gió thì chỉ với mức 50 mét đã phải cần đến mồi Jig 200g. “Nhìn chung, nếu bạn bắt cá ở độ sâu 30-50 mét như ở miền Bắc Australia thì loại mồi jig dưới 150gram sẽ dùng được trong mọi tình huống. Còn nếu nước sâu 80-100 mét thì phải dùng jig nặng từ 200-400gram; sâu hơn thì dùng loại trên 350g” Duncan cho biết.

Cá Hồi rạn (Coral Trout) có vẻ "thích" mồi jig FCL

Dụng cụ câu ở biển nhiệt đới Bắc Australia này phụ thuộc vào kích thước trung bình của cá và địa hình. Nếu câu ở vùng có đáy nhiều đá sỏi, loại dây PE nhỏ từ 1-3 (10-48lb) sẽ mang lại nhiều thú vị nhưng nếu địa hình xen kẻ hang động san hô và đá ngầm thì loại dây hạng nặng như PE5-8 (50-80lb) sẽ rất cần thiết để ngăn chặn những cú tháo chạy của cá.

Thành quả của Dan Konig: Cá Mú sao chổi

Tương tự như vậy, loại dây ngọn (leader) cần phải dài và rất lớn để lôi cá tránh xa các hang động, lỗ hõm. “Tải trọng của dây ngọn dao động trong khoảng 30-150lb tùy vào tình hình thực tế nhưng hãy ghi nhớ rằng dây ngọn nhỏ sẽ tạo ra action hoàn hảo cho Jig và sẽ quyến rũ được cá nhiều hơn. Vì vậy, tôi bắt đầu chuyển sang dùng loại dây Fluoro nhiều hơn trước. Trước đây, nếu như phải dùng loại dây ngọn mono 80lb (trong một số trường hợp) thì nay, tôi chỉ cần dùng loại Fluoro 60lb mà không dễ bị mài mòn” Duncan nói. Dây ngọn dài 4-8 mét là phù hợp trong mọi tình huống, đối với nhiều người, chiều dài này là quá dài với hầu hết các kiểu câu. “Tôi tin rằng nên để cho dây ngọn dài, còn hơn là bị chà xát dẫn đến việc mất toàn bộ dây ngọn và mồi jig khi dây braid cứa vào các gờ cứng, sắc ở đâu đó trong quá trình “tác nghiệp”. Một lợi ích khác nữa là suốt cả ngày câu, mồi Jig được cột - cắt - cột lại nhiều lần, với dây ngọn dài, câu thủ không phải lo việc nó sẽ trở nên quá ngắn”. theo Duncan.

Cá "Mõm heo" táp mồi jig Seven Seas

Trevally
Câu Jigging ở Australia, ít ai nghĩ rằng sẽ gặp Trevally nhưng thực tế chúng lại thường bị tóm ở rất nhiều nơi. Không chỉ có Trevally, miền biển nhiệt đới phía bắc Australia còn nhiều loại cá khác thường bị “tóm” bằng Jig, đó là Golden, Tea leave, Diamond rất phổ biến ở các rạn san hô gần bờ, hoặc như Bludger, Gold Spot và cá ngừ vây xanh ở khu nước sâu. Trevally khổng lồ  thường ngụ ở khu đá ngầm lớn hoặc nơi có dốc thẳng đứng, còn cá Trevally đen được tìm thấy ở biển sâu.

Trevally khổng lồ (GT) là đối thủ mạnh của đồ câu jigging hạng nặng

Không giống các loài cá đáy khác, Trevally thích sự thách thức do đó mồi jig phải hoạt động hết sức tích cực, cách xa đáy hơn nữa. “Bạn không cần thò ra thụt vào bằng cách thu dây quá nhanh, chỉ cần nhanh hơn một chút với những đường cắt vững chắc hơn khi đưa jig đi lên. Hãy làm cho con jig phóng nhanh như tên bắn và trượt một cách khó khăn mới lừa được loại cá này”. Trevally có thói quen tụ tập thành bầy đàn quanh chỗ trú ẩn. Người ta cũng thường thấy chúng lảng vảng ở tầng nước giữa. Họ thả mồi Jig và kéo lên gần sát dưới lớp nước mặt, dụ cá lao lên. Câu thủ thường Jig được cá Trevally khi đuổi theo cá đáy, đây là loại cá rất ngon, chúng cùng với cá Ngừ vây xanh làm nên những loại cá ngon nhất ở đại dương, người Australia thường chế biến chúng thành món Sashimi (tương tự món cá sống ăn với mù tạt) mỗi khi câu được.

“Jig dùng câu cá Trevally cũng tương tự như loại câu cá đáy. Nhiều trường hợp, Jig không cần quá cầu kỳ chỉ cần múa lượn thật đẹp, thỉnh thoảng điều khiển sao cho Jig bay vèo trong nước” - theo Duncan. Đối với loài Trevally nhỏ, chỉ cần dùng jig từ 40-150 gram, dây PE 1-3, tuy nhiên khi câu ở những nơi có cá GT lớn, đồ nghề cần “nặng” hơn: dây PE 5-8, dây ngọn 80-150lb và lưỡi assist hạng nặng, ví như loại Kudako của hãng Shout – Nhật Bản. Câu GT bằng mồi Jig khó hơn là dùng mồi Popper, “Khi lôi chúng bật lên ở độ sâu 40 mét, một con cá có kích thước như GT sẽ đốt cháy cơ bắp của bạn”, Duncan cho biết.

Cá Ngừ (Tuna)
Loài cá biển sống ở khu nước thoáng như cá Ngừ vây vàng cũng là một mục tiêu tuyệt vời cho các Jigger ở biển nhiệt đới. Hầu hết câu thủ đều cân nhắc việc câu chúng trên bề mặt vì trên mặt sẽ dễ bắt cá hơn là khi chúng ở dưới sâu. Đại dương thăm thẳm mù xa, việc câu ở đâu vẫn còn nhiều tranh cãi, tuy nhiên mai phục cá Ngừ quanh các vách núi dựng đứng hoặc quanh các eo biển gần khu nước sâu là một lựa chọn hàng đầu. Dòng chảy và sự thay đổi nhiệt độ là các yếu tố quan trọng bậc nhất, “Một khi bạn đã nhắm được một chỗ để bắt đầu cuộc tìm kiếm, hãy tiến hành xem xét nơi cư ngụ của cá trên máy tầm ngư hoặc lần theo dấu chúng nhờ chim bay trên trời”- Theo Duncan.

Cá Ngừ là một mục tiêu tuyệt vời của các Jigger

Chim bay trên trời cao là một dấu hiệu vì chim là loài có thể theo dõi cá cách nó hàng trăm mét dù nó vẫn bay trên trời. Khi phát hiện ra cá, chúng lao xuống mặt nước và tóm lấy những con cá lang thang trên khu nước cạn. “Có vẻ phi thực tế khi nói rằng chim có khả năng giúp tìm thấy cá ngay cả khi chúng trốn sâu trong nước, nhưng thực tế tôi đã đã đối mặt vài lần khi câu cá ngừ vây vàng ở Kiribati. Các tàu ở đây không có máy đo độ sâu hay GPS, vì vậy hướng dẫn viên đã chỉ đạo cho tàu chạy theo những con chim”. Lời Duncan.

Không phải thường xuyên nhưng ở miền bắc Úc này, cá Ngừ “ăn” Jig có trọng lượng cơ thể từ 3-50 kg.

Cá Ngừ vây vàng "thích" ăn jig nhưng phải chọn đúng độ sâu...

Cá ngừ Dogtooth
Dogtooth là một loại thuộc họ cá Ngừ (nhưng không hoàn toàn giống như cá Ngừ Tuna), chúng sống ở khơi xa, phía ngoài rạn san hô, vì vậy rất khó tìm thấy ở các vùng biển nhiệt đới của Úc. Nhưng quanh các đảo và đảo san hô vòng ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương là chuyện khác, nơi đó chúng có thể là một trong những động vật ăn thịt đáng sợ nhất trên rạn san hô. Dogtooth là loài mà nhiều tay câu Jig muốn chạm trán nhất, kích thước, sức mạnh và sức chịu đựng của chúng đã trở thành huyền thoại. Bất kỳ nơi nào mà Dogtooth được tìm thấy đều có sự lan truyền về sự hư hại dụng cụ câu, như một minh chứng cho sức mạnh khó tin của chúng.

Có nhiều cách săn loại cá này bằng Jig. Cá có thể tấn công mồi ở bất kỳ chỗ nào từ dưới đáy lên trên mặt vì vậy tiến trình Jig có thể khá căng thẳng và mệt mỏi. Những bãi đá ngầm lớn, các đỉnh núi ngầm và lối vào các eo biển là tất cả những nơi mà Dogtooth thường hay lai vãng. Thách thức lớn nhất cho cá rạn chính là vì Dogtooth không hoàn toàn thích nghi với việc cư trú ở các đỉnh ngầm hay bãi đá ngầm và luôn sẵn sàng chiếm đóng hệ thống rạn san hô. “Săn lùng loại cá này cần chú ý đến thủy triều và thời gian trong ngày, khi triều xuống và ánh sáng yếu, may mắn sẽ mỉm cười với bạn ở các lối, các đường dẫn qua rạn san hô”, Duncan cho biết. Khi bị mắc lưỡi, Dogtooth sẽ quay đầu chạy với tốc độ nhanh nhất vào vùng nước sâu gần nhất. Nhiều trường hợp, tình huống chạy trốn xảy đến quá nhanh, câu thủ không kịp trở tay và chúng trốn thoát ngoạn mục nhờ dây bị san hô hay vách đá cứa đứt. Ở một số điểm, dây PE4-5 (60-80lb) có thể hạ được cá Dogtooth có kích thước vừa phải, nhưng có những chỗ, dây 80-100lb phải khuất phục cá lớn và tính chất của địa hình.

Cá Mập cũng thích lang thang cùng với Dogtooth và câu thủ có thể gặp thiệt hại đáng kể cho đồ câu khi dính cá ở một số khu vực. Cá Ngừ vây vàng và cá Ngừ Dogtooth bị quyến rũ bỡi tất cả các loại Jig nhưng phổ biến nhất là loại Jig thân ngắn. Loại ngắn dễ câu, câu được lâu. Thêm vào đó, cá lớn rất thích ăn Jig nhỏ. “Nếu bạn phải thực hiện kỹ thuật kéo nhanh khi câu Dogtooth, tốt hơn hết là dùng Jig nhỏ có màu sắc đơn giản như bạc, xám hoặc xanh, những màu này được chuộng hơn các loại màu khói và phát quang trong màu tối” - Theo Duncan.

Lúc này, cá Mập không đi tìm jig...

Loài có nhiều răng to, khỏe:
Nói về loài răng to, khỏe phải nhắc đến Cá thu Wahoo (thu Ngàng) và Spanish Mackerel (thu Vạch), chúng là loài cá ăn nổi, sắn sàng tham chiến với Jig nhưng không nhiều câu thủ quan tâm đến việc bắt chúng bằng Jig do nguy cơ mất nhiều mồi quí. “Chắc chắn là câu Jig sẽ rất thành công mà vẫn bảo vệ được mồi bằng một mẹo đơn giản, đó là dùng một đoạn ngắn dây bằng kim loại đơn. Dây ngọn dài hơn sẽ ít mất Jig hơn nhưng cá cũng ít ăn hơn” - Duncan chia sẻ - “Chính xác dài bao nhiêu là tùy bạn nhưng chỉ trong khoảng15 -20cm”. Spanish Mackerel và Wahoo đặc biệt thích tấn công Jig khi Jig đang rơi do vậy một con Jig có bề ngang rộng với một action chao đảo, rập rờn kết hợp khả năng trượt sẽ làm việc hiệu quả. “Tôi thích dùng mồi Jig ngắn để câu cả hai loại cá này và nhiều loại cá có hàm hẹp khác. Khi tấn công mồi, chúng không có thói quen nuốt chững con mồi mà thường lao qua cắt mồi thành từng mảnh rồi quay trở lại nhặt các mảnh mồi vừa xé. Nếu dùng jig dài, nguy cơ là cá sẽ nhằm vào giữa con jig, sẽ tạo ra nhiều vết răng trên jig nhưng lại không trúng lưỡi câu. Lắp lưỡi vào cả hai đầu Jig để tăng khả năng bắt cá nhưng đừng để cho Jig và lưỡi sát đáy quá lâu, sẽ dễ vướng”- Theo Duncan

Đồ câu “Light Jig”
Để câu “light Jig” truyền thống (mồi nặng từ 50-200gr), chiều dài cần câu nằm trong khoảng 5'- 5'6" là phổ biến nhất. Cần câu chuẩn thường rất nhẹ, đọt đầu cần có độ đàn hồi tốt nhưng vẫn rất mạnh khi tải nặng. Cần câu hoạt động hoàn hảo với đa dạng các trọng lượng Jig, câu nhanh hay chậm đều được cả. Ở Australia, thương hiệu Synit Deepshot model 100 & 150 rất được ưa chuộng. Các loại cần câu đến từ đảo quốc Nhật Bản cũng là sự lựa chọn hàng đầu, chúng thường khá dài (5'8 "- 6'6") để phù hợp với kiểu câu Jigging chậm. Cần dành cho máy đứng thường dài 6’7’’ và cần máy ngang dài 7’7’’, “Bề ngoài, chúng là những cây cần đẹp vào bậc nhất, còn khi cặp chúng vào dưới cánh tay, đọt đầu cần xuống sát dưới nước thì chúng có khả năng điều khiển mồi Jig một cách chậm rãi, từ tốn, thận trọng và dễ dàng” - Duncan nói.

Chọn bộ “light Jig” ngang hay đứng là sự lựa chọn của mỗi cá nhân. Câu “light jig” hiện đang rất được câu thủ Australia ưa thích, “Dụng cụ câu nhẹ nhàng, dễ dàng điều khiển mồi và câu rất hiệu quả là các lý do giải thích cho sự phổ biến kiểu câu Light Jig ở Australia”, Duncan nói.

Dụng cụ câu hạng nặng
Jigging “hạng nặng” là từ dùng để chỉ những dụng cụ câu phục vụ cho mồi Jig nặng từ 250-500 gram. “Các cuộc tranh luận giữa việc câu máy đứng hay máy ngang vẫn diễn ra không ngừng, nhưng đa phần câu thủ Australia thích cảm giác cân bằng của máy lớn nằm dưới cần câu (máy đứng) hơn là đặt nó ở trên cần (máy ngang)”. Các Jigger Australia thường dùng loại cần Jig cổ điển Seriola của hãng Synit, một thương hiệu có qui mô sản xuất nhỏ nhưng rất phổ biến ở Australia.  Đây là loại cần hạng nặng, câu mồi từ 200-500gram. Câu thủ có thể chất nhỏ thì dùng model 250g phù hợp với mọi tình huống mà không phải viện đến cần câu nặng hơn. “Các loại cần ngắn dưới 5feet là tuyệt vời nhất để câu jig nặng hay câu nước sâu. Độ dài này giúp cải thiện sức mạnh đòn bẫy chống lại cá lớn lao xuống vùng nước sâu và làm giảm áp lực cho câu thủ khi dùng Jig nặng”. Theo Duncal thì không phải loại cần hạng nặng nào cũng ngắn. Có nhiều loại cần Jig của Nhật như thương hiệu Patriot có chiều dài trong khoảng 5’8’’, phù hợp câu cá Ngừ Tuna và cá Ngừ Dogtooth. Kỹ thuật làm loại cần này để phục vụ cho kiểu chơi quét Jig nhanh và dài. Sự lướt nhanh, vút nhanh làm cho con Jig lao nhanh như tên bắn trong nước từ bên này sang bên kia, vô cùng lợi hại khi câu các loại cá “khủng” này. Nhà thiết kế cần câu nổi tiếng Nhật Bản là Hidekatsu Matsutani cũng tạo riêng một phong cách câu Jig thể hiện trong cần câu, ban đầu chỉ là một số dòng cần của hãng Seven Seas Hooker và hiện nay là dòng sản phẩm jigging chuyên sâu Patriot Designs Blast Edge. Tạo ra một phong cách jigging riêng cho miền nhiệt đới Bắc Australia là một công việc vô cùng khó khăn, đòi hỏi phải có niềm đam mê và lòng dũng cảm nhưng Matsutani sans đã làm được, và ông đã chứng minh bằng những thành quả của mình trên mảnh đất này: Cá Dogtooth 50-100 kg.

Hình ảnh đại diện cho đồ câu hạng nặng

Theo Duncan thì Jigging không phải là hình thức câu đầu tiên có trong tâm trí của câu thủ khi đi câu ở miền nhiệt đới Bắc Australia dù nó là một kiểu câu thú vị, sôi nổi và đậm chất thể thao. Jigging có thể được giữ gìn đơn giản như một kiểu chơi đẹp, đòi hỏi sự chọn lọc, tinh tế, tao nhã trong dụng cụ câu và kỹ thuật câu giúp cải thiện khả năng bắt cá trên nhiều loài khác nhau ở miền biển Nhiệt Đới trù phú này.

VietnamFishingReview