Về quê câu cá

Mải mê với cuộc mưu sinh xứ người, Sài Gòn đô thị ngột ngạt nắng, bụi và hơi người cay xè sớm tối, Tết mò về quê thật sớm. Nhớ anh Long, người bạn vong niên 30 năm trước hay dẫn mình đi câu cá tràu (tên gọi của người Huế, còn người Nam gọi là cá lóc, người Bắc gọi là cá chuối) dọc theo con kênh vuông theo thành nội Huế. Xưa, con kênh này giữ vai trò phòng thủ Hoàng Cung và điều tiết mực nước ở Huế. Hồi ấy, vào những năm 80 thế kỷ trước, cá tràu ở kênh nhiều, nhiều đến độ có những chú tràu lớn và giữ đến độ phải câu bằng mồi vịt con. Anh Long là người mê câu cá đến độ nằm lòng những thủ thuật câu, nơi câu nhất là những chỗ có cá tràu lớn. Còn nhớ, một lần theo anh đi câu, tôi lững thững men theo bờ thành, còn anh ngồi trên chiếc thuyền câu bé tẻo teo nhè nhẹ chèo. Chiếc thuyền trôi như không, còn anh, ngồi như bất động chỉ trừ hai tay nhấp cần lên xuống, xa gần, chú vịt con lát lát lại kêu chiêm chiếp, lúc vẫy đạp, lúc bơi bơi. Bỗng bụp một cái, tôi hét lên còn anh Long như một câu thủ mê nghề lúc thả lúc ghì dìu con cá đến khi nó chịu thua. Một con cá lóc hơn 5kg đen nhầy sau đó thành bữa nhậu của 4 người mà chỉ hết cái đầu và bộ lòng. Anh Long đưa mình cái bao tử con cá, ngon, dòn. Sau bữa nhậu, mình nhớ mãi lời anh, trong cuộc nhậu xứ trong, chỉ người lớn tuổi nhất với được “quyền” xơi bao tử cá, trẻ hơn không biết lớ xớ đụng vào dễ “ăn bã trầu”. Lại biết thịt cá tràu ngon nhất là 2 miếng ở hai bên má cá. Thế mới rõ, nghề câu sao lắm ngón nghề đến cả văn hóa ẩm thực cũng nhập cùng các câu thủ.

Đó là chuyện hơn 30 năm hơn về trước, giờ trong tiết lập xuân Huế se se lạnh, tôi một mình lặng lẽ xách cần câu ra đầu cầu Bến Ngự tìm đến gốc cây sung già thả câu chỉ để tận hưởng sự chiêm nghiệm của một kẻ vong quê hơn 30 năm giờ tìm về với Huế. Nào đâu phải Huế tôi không có những quán bar, vũ trường hay những quán cafe vườn rất Huế… và vẫn còn đó những khuôn mặt bạn bè một thuở cùng những lời mời ấm tình quê bên ly trà cung đình hay cạn ly rượu Làng Chuồn nổi tiếng. Sáng, trên cầu Bến Ngự đủ sắc hoa xuân, không khí tết ở Huế đến chậm nhưng sâu lắng hiện trên từng ánh mắt, khuôn mặt của các Mệ, các O. Thì mẹ tôi đó, một bà giáo già về hưu đã gần 30 năm khi lẫn khi tỉnh. Lẫn thì trầm tư vô thức như pho tượng trên chiếc ghế trước hiên nhà, thèm có đứa cháu đứa con chịu ngồi nghe bà kể chuyện vài thập niên trước, thuở mình mẹ chống cái nghèo nuôi con đêm đêm bằng đôi que đan, đan áo len thuê để tay mẹ chai sần đôi chỗ khi đôi que đan cứ bóng nhẫy theo thời gian cùng mồ hôi mẹ. Tỉnh thì ra vô la rầy con cháu đến nghiêm khắc để giữ lấy nếp nhà hay thẫn thờ nán lại mỗi đêm, chứ riêng gì đêm Nguyên Tiêu chờ tiếng gọi cửa của những đứa con chưa về kịp ngày Xuân như tôi.

Gốc sung già nơi tôi ngồi câu là hậu duệ của những gốc sung thuở Ông già Bến Ngự - Phan Bội Châu neo thuyền do bị quản thúc vì yêu nước. Chỉ sự kiện này thôi cũng đủ để địa danh Bến Ngự thêm ngấm vào máu thịt của người Huế, mà thành nhạc, thành thơ với những “Đêm tàn Bến Ngự”. Bến Ngự còn là nơi xưa thuyền rồng của vua cập bến mỗi khi đi tế trời ở Đàn Nam Giao. Còn dòng sông tôi ngồi câu được Vua Minh Mạng đổi từ sông An Cựu thành sông Lợi Nông chỉ vì rằng: “Đức Tiên Đế ta tốn mấy vạn vàng đào con sông ấy để lợi cho dân, nay thấy mùa màng tươi tốt, so với xưa hơn biết bao nhiêu, như thế mới biết rõ rằng bậc thánh nhân làm việc gì để đến muôn đời về sau, không phải như những hạng người muốn cho mau và chỉ thấy gần đã biết được”.

Sông An Cựu, con sông “Nắng đục, mưa trong” có từ sự tích khi khơi dòng đào đã chạm vào hang động của một con thuồng luồng khổng lồ, nên khi trời nắng nó trở nên dữ tợn, vẫy vùng, khuấy đảo phù sa, làm đục ngầu cả dòng nước nguồn, chính vì vậy mà sông An Cựu trở nên đục vào những ngày nắng. Còn những ngày mùa thu, tiết trời mát mẻ, thuồng luồng nằm im trong hang động, dòng sông không bị khuấy đảo, nước sông An Cựu trở nên trong vắt như mặt nước sông Hương. Giờ tôi, đứa con của Mẹ của Quê ngồi đây thả câu, gắng câu về những ký ức xưa cũ vui nao lòng về quê, gắng thả câu buông hết những muộn phiền mang vác suốt 30 năm hơn lỡ bước bỏ quê đi ăn mày xứ người vào lòng sông quê.

Huế sạch và sông Huế cũng sạch là điều du khách nào cũng thấy, nhìn những chiếc thuyền của các công nhân vệ sinh lâu lâu lại qua lại trước chỗ tôi ngồi để vớt rác chợt yêu người quê hơn. Nhìn vào gia tài vài chú cá chẻng, cá rô phi, cá ngạnh sau 2 giờ câu  tôi thấy mình hạnh phúc và được thật nhiều khi thả hết những muộn phiền xuôi theo dòng nước. Xin cảm ơn món quà... vạn ngàn lần Huế ơi.

Trung Trường
VietnamFishingReview

Bài viết liên quan: Nhớ quê; Quà tặng của Nội; Đầu năm ngẫm chuyện câu cá; Đất nghèo nhưng không bạc đâu con.